"Złożenie do grobu" olej na płótnie.
Chciałbym zachęcić Państwa do poznania twórczości i osoby Janusza Janowskiego, gdańskiego artysty
malarza, mgr sztuki, teoretyka i animatora kultury, od 2006 roku piastującego stanowisko Prezesa
ZPAP – Okręgu Gdańskiego.
Janusz Janowski jest (m.in.) miłośnikiem teorii, historii sztuki, szeroko pojętej tradycji.
Na kształtowanie się Jego stylu wpływ miały różne trendy i artyści – Tycjan i np.,
Władysław Strzemiński. Z pewnością, szukając najbardziej współczesnych wpływów w malarstwie
Janusza Janowskiego należy zwrócić uwagę na teorię unizmu Władysława Strzemińskiego.
Osobiste rozwiązanie Janusza Janowskiego, widoczne w Jego obrazach rozdzielenie i podział funkcji
linii i barwnej plamy – nie jest podziałem pełnym i dążącym do odejścia od tradycyjnych form sztuki
ku abstrakcji - co cechowało rozważania w teorii unizmu, będącego w gruncie rzeczy manifestem
formalnego rozbioru, a zatem próbą unieważnienia wcześniejszych, iluzjonistycznych sposobów
malowania.
Przekonstruowanie zastosowane w obrazach autora służy mu ponownemu, głębszemu jeszcze scaleniu
tak… pozornie niekompatybilnych wymiarów tradycji jak unizm czy idee geniuszy renesansu.
Celowi temu służy (między innymi) nietypowa dla współczesnego twórcy metodyka pracy, polegająca
na stosowaniu technologii laserunku, metody stopniowego nakładania wielu cienkich warstw farby,
warstw niemalże lub całkiem przejrzystych i wpływających nawzajem na ostateczny efekt wizualny.
Jako, że artysta pracuje w technice olejnej, laserunkowa metoda wiąże się z bardzo długim czasem
malowania, bywa, całymi latami… Nie jest to jednak „utrudnienie”, czy „trudzenie się” by wykazać
jakąś tam rzadką umiejętność, to absolutnie świadomy wybór wynikły z długoletnich studiów
nad analizą dzieł sztuki.
Janusz Janowski skupia się na przekazywaniu treści swoich obrazów z pomocą środków stricte
malarskich. Nie znajdziemy u Niego fotorealizmu, enklaw semantycznych, kolażu, czy oparcia
na przemalowanych z rzutnika wizjach, opracowanych wcześniej w technikach cyfrowych.
Cóż to jednak znaczy - środki stricte malarskie?
To linia konturu, granica planów, gam barw, kształtów wyodrębnionych jak np., talerza i stojącej obok
szklanki, linia stanowiąca naturalny i oczywisty nośnik idei, określająca motyw, temat, wszystko to,
co charakterystyczne dla sztuki przedstawiającej… i dziś i w jaskiniowych freskach naszych
praprzodków.
Linia to nośnik tematu w sensie intelektualnym, pozwalająca odnieść się do symboliki i kanonów sztuki
w formie ilustracji (przedstawiania na dany temat).
Środkiem ściśle malarskim jest barwa, a raczej gama barw, która poprzez wzajemne relacje plam
wzbudza przede wszystkim emocje i do emocji się odnosi. Oczywiście, barwa może mieć i charakter
symboliczny bądź skojarzeniowy, ale nabiera go najczęściej nie sama w sobie, a poprzez „zamknięcie”
konturem linii w obrębie danego kształtu, ot choćby krwiście czerwona chorągiew na szczycie masztu,
albo purpurowy płaszcz na ramionach postaci.
Jest i trzeci środek charakterystyczny i to… tylko dla malarstwa - fraktura - czyli struktura obrazu
- sposób nakładania farby. Inna będzie, gdy zastosuje się szpachlę i nierozcieńczoną farbę prosto
z tubki, inna gdy - jak w opisywanym przypadku - kładzie się cieniutkie warstwy za pomocą pędzli
o miękkim włosiu.
Artysta ten dąży do efektu maksymalnego uniwersalizmu, obiektywizmu swej wizji.
Dąży, lecz nie rezygnując z subiektywizmu… Paradoks? Niekoniecznie.
Zastosowanie dualizmu linii i gamy barwnej w celu swoistego powrotu do tradycji jest cechą
charakterystyczną, ponieważ środek ten jak u Strzemińskiego, służy najczęściej odejściu od iluzji,
jednak… bez rezygnacji z tradycyjnej metafory, alegorii, symboliki… Czyni to Jego twórczość bardzo
oryginalną, w tym konkretnym sensie – subiektywną. Zastosowanie środków zazwyczaj służących
destrukcji iluzji i zatem odejściu od tradycji, przy zachowaniu technologii laserunku, poprzez powolny
proces kontemplacji i stopniowego budowania gamy wzmocnia „klimat”, nastrojowość idei – tematu
obrazu. Podkreślam ową metodykę długiej pracy nad obrazem, bowiem emocja emocji nierówna,
a te, zawarte w pracach Janusza Janowskiego (właśnie dzięki długim okresom ich „tłumaczenia”
na język barwy i linii), nie mają charakteru rejestracji ulotnej reakcji na określony moment czy motyw.
Poprzez metodę i czas pracy, barwna kompozycja staje się sumą przemyśleń i poddawania
się dogłębnemu wczuwaniu w ideę obrazu, możliwe niuanse jej i konteksty.
Zarejestrowaniu ulega stan, który zwykło się określać mianem „uczuć wyższych”, niedostępnych
nierozumnym bytom. Intelekt nie istnieje poza światem emocji, z których każda, odczuwana
jest względem skomplikowanego układu skojarzenie-pamięć-świadomość. Istnieje jednak różnica
między dążeniem do renesansowej wręcz doskonałości w ich wyrażaniu i kontroli nad tym
CO wyrażamy i między kierowaniem się realistycznym, bardziej empirycznym, codziennym
podejściem do sztuki. Janusz Janowski obiera pierwszą z dróg, osobiście mam wrażenie…
że czyni to skutecznie.
W ukazanym powyżej przykładzie „Złożenia do grobu”, emocje wyrażone barwą ogarniają całą
kompozycję - wyznaczony konturem zarysowanych lekko postaci – tak, że temat nie jest li tylko
subiektywną iluzją konkretnej historii sprawiając wrażenie esencji żałoby, smutku, niepewności,
pragnień i nadziei, tych wszystkich odczuć, które naturalnie powinny towarzyszyć tej i podobnym
chwilom, niezależnie nawet od tego, czy jesteśmy ludźmi wierzącymi w ten kanon… historii zawartych
w pismach biblijnych.
Poniżej prezentuję kilka stron internetowych, można tam znaleźć nieco więcej informacji
o biografii artysty, działalności na niwie kultury, Jego prace:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz