Eseje / Cz. 2 - O wolności...

Czym jest wolność? 

Pierwsze, zarazem zasadnicze pytanie jakie mi się nasuwa - czy wolność

jest jedynie ideą - zatem w praktyce utopią, czy też przyrodzonym prawem 

każdej istoty? 

Jeśli utopią - czy utopię można przybliżyć nam, z pomocą odrzucenia lokalnych,

kulturowych Tabu, albo nadrzędnego zestawu praw - określonego na zasadzie

umowy społecznej? 

Z kolei - czy wolność traktowaną jako prawo przyrodzone - można w jakikolwiek

sposób ograniczać, by nadal mieściła się w ramach definicji?

Możliwe również, że jedno i drugie - mamy przyrodzone prawa, ale istnieje

również konieczność ich ograniczania proporcjonalnie do skomplikowania 

współczesnych społeczeństw...

A może... wystarczyłaby przyrodzona nam, z pewnością, wyższa niż u innych gatunków inteligencja i zdolność do logicznego myślenia - zatem także,

paradoksalnie, do nakładania na siebie, z własnej woli, czyli w ramach wolności

jednostki - kieratu ograniczeń pozwalających funkcjonować w rodzinie, grupie...

Cóż..., wiadomo jedno - wśród wielu ludzi obdarzonych zdolnością współodczuwania (empatia), czy choćby wyobraźnią i sprawną analizą logiczną 

(powalającą obliczyć dalekosiężne skutki określnego postępowania), wielu ludzi 

jest po pierwsze głupich (o niskim ilorazie inteligencji), zaburzonych psychicznie 

(nieobliczalnych) i / albo ma cechy psycho lub socjo-patyczne..., czyli, nie liczą 

się z żadnymi narzuconymi normami i sami nie odczuwają potrzeby, by się nimi przejmować. Zatem traktują wolność swoją, jako bardziej wartościową, niż wolność

innych, wprowadzając elementy niepokoju, niepewności, strachu, a te, 

w odpowiedniej intensywności, mogą potencjalnie doprowadzić do rozpadu

społeczeństwa i - nie pierwszego w historii upadku cywilizacji. 

Dlatego moim zdaniem nieważne, czy można uznać wolność jednostki jako prawo

przyrodzone, czy nie - ostatecznie - dla dobra rozrastającej się społeczności, 

a na pewno społeczeństwa liczącego miliony / czy globalnego - nie obędzie 

się bez wprowadzenia idei numer jeden - gdzie wolność jednostki jest ograniczana

względem dobra społeczności.

To smutna konstatacja, ale... 

Z drugiej strony, istotny jest sens, jakość, empatyczność, elastyczność i mądrość 

wprowadzanych ograniczeń. Wypracowanie kompromisu uwzględniającego

maksimum możliwości - Inaczej zamiast anarchii przechodzimy do utraty wolności,

w obu jej wariantach naraz. 

Dawniej były to surowe kieraty rozlicznych Tabu, których złamanie kończyło się

nierzadko uśmierceniem "rozwydrzonej" jednostki, dziś zmierzamy ku bardziej

elastycznym obyczajom i prawom, tak naprawdę zależnych mocno od gry

politycznej rozłożonej na kampanie, wybory i okresy pomiędzy nimi. 

Niemniej i ten sposób nie jest idealny - ponieważ politykami nie są mędrcy 

z utopijnej wizji Platona, ale..., ludzie zdolni przekonywać innych, że 

"zrobią im dobrze". 

Najczęściej jednak tylko "swoim", zatem tworząc spory i podziały - naturalnie

odchodząc od idei wolności społecznie jednorodnych, jedynie uelastycznianych 

z upływem czasu. 

O ile ci, którym udało się dostać na wysokie pozycje społeczne - dające zarazem

przywilej mniejszych ograniczeń wolności - nie postanowią, by ugruntować swoje

wolności kosztem wolności reszty społeczeństwa (autorytaryzm, tyrania), co z

jednej strony ujednolici społeczne Tabu, ale..., obawiam się, że ostatecznie jednak

odbierze większości jakąkolwiek wolność rozumianą jako przyrodzone prawo, 

czy pewność tego, co już ustalone. Gdy umowy społeczne wykuwają 

się stuleciami, tylko wielkie kataklizmy i wojny mogą wymienić je na całkiem inne,

ale gdy polityk dawniej demokratyczny zyska autorytarną władzę..., cóż, czym

skorupka za młodu... 

Dawniej, gdy kultura ugruntowana była monarchią z urodzenia, albo zwycięstwa

w boju, wolność - była obecna często wyłącznie na szczytach władzy, oraz..., 

w świecie wyobraźni - i w jej kulturowej emanacji - sztuce. 

Wszyscy, lub większość z nas marzy dziś o życiu bez bólu, cierpienia, choroby,

trosk codzienności, przemijania, starzenia się, w końcu, widma nieuchronnej

śmierci... Słowem - pragniemy wiecznie trwającej idylli, ale nie w sensie 

daleko-wschodniej nirwany, czy błogosławionego, rajskiego spokoju i ciszy. 

Oj nie, nam zależy na wieczności tu, na ziemi, albo w ostateczności, 

kontynuacji w innym świecie, wymiarze czasoprzestrzeni. Jedyną różnicą, 

powinno być zwolnienie z wszelkich tabu, praw, obowiązków i "przywilejów",

czasem wprost mogących zagrażać naszej jednostkowej egzystencji... (...). 

Chcielibyśmy utopii wypełnionej radością, miejsca, gdzie zawsze jest dość 

czasu by oddawać się swoim pasjom, zawsze znajdują się ludzie chętni 

do uciech wszelakich, słowem, marzą nam się uwspółcześniane 

(z pokolenia na na pokolenie) starożytne / mityczne bachanalia...

To utopijna, acz jednocześnie pociągająca wizja raju wyzwolonego 

od wszystkiego, nawet głębiej pojętego dobra, sprawiedliwości. 

Nie w nagrodę, lecz..., bo tak byśmy chcieli...

Bachanalia, a może raczej..., Mit Arkadii, wyspy miłości i wiecznej wolności. 

Choć, dziś, coraz częściej myślimy o tym, by zyskać namiastkę wolności 

poprzez zagłębienie w rzeczywistość wirtualną, i ona nie jest nieograniczona,

zarówno poprzez prawa regionalne, ceny usług, jak i tylko pozorną prywatność

podejmowanych aktywności...  

O przemijaniu..., nie myślimy już zbyt wiele, nie zaprząta to naszych głów, żyjemy

tak, jakby ten problem po prostu nie istniał... Czasem bliska wojna zaburza nam

ten obraz, ale mimo wszystko, mam wrażenie, że to tylko epizody, chwile, potem,

gdy tylko możemy, znów zagłębiamy się w naszej małej, prywatnej utopii. 

Po czym..., przeżywamy stresy i smutek, gdy tylko przekroczymy jednostkowy 

próg starości. Dla niektórych tym progiem jest trzydziestka, dla innych

pięćdziesiątka, a bywa i tak, że dopiero widmo niedołężności fizycznej, 

lub demencji umysłu..., a potem, po prostu umieramy, zaś świat szybko 

wypełnia lukę kolejnym „nieśmiertelnym” i idylla złudzeń jeszcze się pogłębia…

Z drugiej strony, gdy odrzucamy przeczucia przyszłych bytów, religii i wiary 

w nadrzeczywistość, zaczynamy żyć coraz częściej - już nie tyle w imię 

wieczności - ale wygodnego przeżycia tego, co nam dane, wygodnego, ale

i znacznie bardziej egoistycznego, pełnego płytkich przyjemności i trwonienia

czasu na błahostki. W tym świecie coraz mniej jest miejsca i na realną refleksję,

i na kontrolę społeczną pomysłów władz, i..., dla sztuki. 

W osiemnastowiecznej Francji, Cytera  - ówczesna nakładka na pierwotny 

mit Arkadii - dostępna i stworzona była realnie jedynie dla nielicznej warstwy

społecznej - francuskiej szlachty (właściwie tylko dla władz i arystokracji),

 żyjącej w stanie permanentnego oderwania od problemów stanów "niższych".

Szlachty, która trawiąc czas na pierdoły nie podejrzewała nawet, że dla nich

słodkie marzenia i dążenie do idylli, w kompletnym zapomnieniu o innych, 

wkrótce się skończy i to wyjątkowo mało przyjemnie - że wkrótce nadejdzie 

czas paniki, grabieży, gwałtów, więzień, parodii prawa jeszcze większej niż ta,

którą sami stworzyli..., że wkrótce, zamiast spełnienia utopii, zabłysną im nad

głowami ostrza gilotyn.

Lecz w obrazach pewnego Mistrza malarstwa, uwiecznieni po kres cywilizacji,

przedstawiciele szlachty francuskiej żyją nadal…, nadal otoczeni zbytkami,

wyrafinowaną, lecz bajkowo odrealnioną sztuką, spędzając czas na grze w teatr

życia, gdzie flirt bywa ważniejszy od aktu spełnienia, a wolność od równie

wymyślnego tabu.

Takie wrażenia opadają mnie zawsze, gdy patrzę na obrazy Antoine Watteau... 

Obrazy Watteau zawsze wzbudzały we mnie odczucia daleko głębsze 

i ciekawość nieporównywalną wobec "mitycznych" erotyk Bouchera, czy nawet

ślicznie malowanych, acz trywialnych w treści obrazów Fragonarda… 

Szczególnie ciekawym według mnie, jest jeden z dwóch obrazów dotyczących

mitu Cytery - i o nim opowiem...

Opowiem o wersji z 1717 roku, znajdującej się teraz w Luwrze, w Paryżu.

Ta wersja nie jest oczywista, choćby w najprostszej kwestii - jest li to

„Powrót z Cytery”, czy odwrotnie, "Wyjazd na Cyterę”…, ba, po setkach lat 

od stworzenia dzieła, mimo wielu interpretacji, wciąż toczą się spory wokół 

prawie każdego z elementów kompozycji.

Wydawałoby się, że wobec skali problemów, akurat tytuł to rzecz błaha, lecz 

nie w tym przypadku, ponieważ Watteau nie nadawał tytułów swoim pracom,

nadawali je inni, później, więc tytuł w tym przypadku jest nadrzędnym

rozstrzygnięciem sensu obrazu - jakim widzimy go my - odbiorcy. 

A o to obraz: 

Ciepła, ochrowo-sepiowa podmalówka, stopniowo nakładane, delikatne

pociągnięcia pędzla, subtelnie budowane tonacje, płynne przejścia waloru 

i chromatyczne - czyniące cały obraz niemal zatopionym w mglistym nastroju 

wilgotnego, nadwodnego pejzażu...
Pejzaż, którego mglistość utrudnia wskazanie odległości, określenie z czym 

mamy do czynienia po drugiej stronie wód, z wyspą, półwyspem, a woda to 

zatoka morska, jezioro, a może rzeka? 
Co jest za nią - po prostu ląd - realny świat codzienności - czy też może 

utopia prosto z mitu? 

Pierwszy plan tworzy jakby pagórek, opadający z lewej ku małej zatoczce, 

dalej znów wspinający się, tym razem wyrastając w wysoką skałę, stromą linię

 brzegu. Tajemniczość drugiego planu podsyca kilka starych, rozłożystych 

drzew… Blisko pierwszego planu widzimy niemały tłumek postaci 

- tak realnych, jak i mitycznych.

Wspomniałem już - są dwie wersje tytułu, albo inaczej - treści obrazu - o jakich

piszą teoretycy i miłośnicy sztuki. 

Jest li to odjazd na Cyterę, czy Powrót - Odjazd z Cytery? 

Pierwszy plan i wiele postaci, osiem par, osiem kobiet i ośmiu panów i..., 

jak sądzę, jedno dziecko. Sądzę - ponieważ niektórzy komentatorzy - opisują 

tę postać, jako jednego z amorków. Nadto, widzimy liczne postaci mitologiczne, 

w tym dwóch półnagich wioślarzy na - właśnie przybijającej do brzegu - złotej,

arkadyjskiej, a nie, przepraszam - cyteryjskiej łodzi, oraz dwanaście amorków.

Postaci są podzielone na dwie grupy, trzy pary ( i dziecko ), na wzgórku 

po prawej, oraz pięć par i wszystkie postaci mitologiczne po lewej, przy czym

postaci ludzkie, to cztery pary wychodzące z prawej - jakby zza pagórka - oraz 

jedna podchodząca do łodzi z lewej, ach tak, byłbym zapomniał, jest tam jeszcze 

jeden piesek...

Z lewej, pierwszy plan przechodzi płynnie w wysoki brzeg, a na skale 

widać domostwo. Warto poświęcić temu domostwu kilka słów, bo ewidentnie 

nie jest to idylliczny pałacyk, ani antyczna świątynia, ale zwykły, 

współczesny autorowi, przeciętny dom. 

Także z lewej, u dołu, pień złamanego drzewa, tradycyjny emblemat przemijania. 

Wyżej, wśród drzew, zniszczony posąg Afrodyty, antycznej bogini miłości...

Już tylko tych kilka drobiazgów - nie tykając tematu postaci - wskazuje, iż 

pierwszy plan - to realny świat. To w realnym świecie cierpimy, giniemy, musimy 

budować domostwa chroniące nas przed siłami natury, a posągi ulegają niszczącemu 

upływowi czasu...
Lecz przecież pejzaż to tylko jeden z elementów przedstawiania, są 

i trudniejsze w diagnostyce np., amorki. „Tutejsze” amorki polatują sobie, 

biegają, chodzą radosne, swobodne i - najogólniej pisząc - wskazują ludzkim parom 

właściwy kierunek. 

W ich nastroju nie ma niczego, co wskazywałoby na nostalgię i smutek, który 

z kolei kazałby nam dopatrywać się w ich zachowaniu spychania ludzi 

ku nieuniknionemu końcowi hmmm..., idyllicznego urlopu pod gruszą?

Zatem i amorki podważają możliwość, iż mamy do czynienia z 

"Powrotem z Cytery". 

Cytera, jak i Arkadia, były wyspami miłości wiecznej, nieprzerwanej, czymś 

wymarzonym, z czego chyba nikt przy zdrowych zmysłach nie hciałby

zrezygnować, a na pewno nie szedłby ku łodzi z ochotą, czy kokieteryjnym 

zawstydzeniem, które w przedstawieniach kilku postaci widać, jak na dłoni... 

Poza tym, ludzie to nie barany, gdyby amorki zaciągały ich ku szarej 

rzeczywistości, odciągając od mitycznej idylli, z pewnością przynajmniej kilkoro

stawiało by opór, a i cała scena powinna jawić się w barwach smutku i strachu… 

Jest inaczej.

Wrócę jeszcze do amorków - dokładniej jednego - tego, który odsłania 

przed ludźmi to, co jest pod czerwoną draperią, okrywająca złotą łódź - skrzydlatą 

/ nagą kobietę i bożka Pana. 

Wprawdzie niektórzy analitycy piszą, że amorek zakrywa łódź, ale przypatrzmy 

się uważnie tej scenie, gdyby rzeczywiście amorek chciał zakrywać postaci bogini

i bożka Pana - powinien stać lub polatywać w innym miejscu, inaczej ciągnąć płótno... 

Nie nie, on je odkrywa, pokazuje, zachęca do oglądania, obiecuje…

Można by polemizować z tą interpretacją tylko wówczas, gdybyśmy mieli do 

czynienia z wizją malarza o niewielkim zacięciu do realistycznego odtwarzania 

szczegółów, lecz bynajmniej, Watteau wiele uwagi i ogromną ilość szkiców 

poświęcił studiowaniu ruchów, gestów, min nawet.

Moim zdaniem Wielkim błędem byłoby sądzić, że czynił tak..., przypadkiem. 

Ale przejdźmy do przedstawień postaci ludzkich - pięć par u dołu, trzy na 

pagórku. Niektórzy sądzą, że te ostatnie są tylko alegorią, albo

 powtórnym przestawieniem par widzianych u dołu. 

Jest co najmniej kilka powodów, by się z tym nie zgodzić... 

Po pierwsze - jest coś, co wyróżnia te trzy pary na pagórku, ale o tym jeszcze 

za chwilę, a po drugie - Watteau jak już wspomniałem - był znany z dbałości 

o szczegóły, nawet o takie "drobiazgi", jak stroje, czapki, ozdoby, laseczki, pieseczki itp., 

nie ma zatem żadnego powodu, by w tym przypadku zmieniał swoje 

przyzwyczajenia..., a jeśli chodzi o szczegóły ubioru i inne wymienione 

wyżej drobiazgi, bardzo dużo różni i poszczególne pary i ich obie grupy. 

Czas opisać pięć par najbliższych łodzi. 

Pierwsza para z lewej..., i od razu zaskoczenie!

Czyżby ta pani ciągnęła ku łodzi niepewnego pana...? Niebywałe! 

Druga para tuż przy burcie, pan zachęca usilnie, pani natomiast stoi, 

paluszkami międli suknię za plecami - jakbym słyszał jej myśli - ulec

czy uciec - oto jest pytanie! 

W końcu trzy pary zbite w grupkę, najbliżsi łodzi to niemal stereotyp, 

pan odważny, już marzy na jawie, pani się ociąga, ale wierzy mężczyźnie 
i idzie za nim - druga para nieśpieszna, oboje o większej niż inni tuszy, 

jakby zażenowani odwracają się do pary ostatniej, zawadiackiej w pozie 

i geście, zapewne opowiadającej właśnie dowcipy, których treści nietrudno 

się domyślić... Owa czwarta para (licząc od łodzi) niejako korkuje drogę, 

tak tuszą, jak swoim rozlazłym niezdecydowaniem, pan nawet laseczkę 

trzyma, jakby nie pamiętał o jej istnieniu... 
Spośród tych pięciu par, trzy ostatnie wyróżnia coś jeszcze - są odziane mniej

schludnie i raczej ubogo. Czyżby chodziło o (raczej rewolucyjną ówcześnie), 

myśl, że idylla jest dostępna i dla stanów niższych?

Teraz trzy pary na pagórku - pierwsza schodzi już ku łodzi, druga właśnie zbiera

się do odejścia - pani pan pomaga - a oboje chętni - na co wskazują gesty - dłoń

pani / na dłoni pana. Trzecia para to kolejny powód, dzięki któremu uważam 

tą grupę za zasadniczą dla całego obrazu. Nawet formalnie, bo biała, atłasowa

suknia kobiety, to silny akcent utrzymujący w równowadze całą kompozycję... 

Lecz przejdźmy do tej pary dokładniejszego opisu...

Pan klęczy, szepcze siedzącej kobiecie miłe słówka, zachęca, a pani siedzi

i nic nie wskazuje by obok zadowolenia z poziomu adoracji, zamierzała powstać

i ruszyć za nim... Bynajmniej, Pani siedzi wygodnie, w rękach trzyma wachlarz, 

na twarzy wyraz nieodgadniony...
Czemu...? 
Spójrzmy w dół - u jej stop, po prawej - siedzi sobie dziecko. 

Dziecko odziane, acz z gołymi nóżkami, co niektórym każe wierzyć, że mamy 

tam kolejnego amorka. Jednak..., jednak postać jest, co nie co odziana, a inne 

amorki są nagie w 100%. Poza tym lżejszy i swobodniejszy strój małych dzieci 

nie jest niczym dziwnym, ani nie był... 
To niemal odwieczny przywilej dzieci - nie musieć dostosowywać się sztywno 

do pruderii dorosłych. Ba, dawnymi czasy obie płcie w pewnym wieku odziewano 

w rodzaj sukienki. Dziecko zatem siedzi i ciągnie (mamę?) za skraj sukni, ciągnie

ją jednak w kierunku odwrotnym niż Pan radzi, jakby chciało przypomnieć o swoim

istnieniu, domagało się uwagi. 

Gdyby przyjąć taki sens scenki, dziecko byłoby przeciwwagą dla zabiegów pana,

skazanego tym samym na sromotną porażkę... Ale spójrzmy uważniej - zwróćmy

uwagę na atrybuty - przedmioty. 

Na posągu Afrodyty - przewieszony jest kołczan i łuk, symbole miłości. 

Na drugim, mniejszym łuku i kołczanie - siedzi dziecko. 
Pozostałe amorki nie mają ze sobą łuków ani strzał. 

Kołczan i łuk na posagu, są raczej oczywistym symbolem, pozwalającym 

zidentyfikować w kamiennej kobiecie Afrodytę, i jeśli tak, to i malutki kołczan

i łuk, na którym siedzi dziecko, powinien być traktowany, jako metafora raczej, 

nie zaś dosłowne odniesienie do starożytnego mitu. Wszak amor z łuku strzela, 

siejąc miłość, zamiast na kołczanie siedzieć, jakby anektując jego zawartość 

dla siebie...

W większej części obrazu dominuje idylliczny opar miłości, lub jej zapowiedzi, 

niewypowiedzianej głośno obietnicy. Opar charakterystyczny dla stanu 

zakochania, jak wierzyli starożytni - wywołanego przez strzałę Amora... 

Ale jest i inny rodzaj miłości - zazwyczaj silniejszy, a zarazem bardziej 

wymagający ba, zazwyczaj dominująca nawet nad celnymi „strzałami Amora”. Jaka? Rodzicielska..., szczególnie matczyna.

Na wyspie wiecznej miłości nie byłoby miejsca dla dzieci, bo w wiecznej idylli 

nie ma odpowiedzialności za czyny, lecz w realnym świecie, odwrotnie. 
Realna miłość to także jej wynik, przedłużenie, dziecko. 

Gdy zsumować wątpliwości - oparte przecież wyłącznie na obrazie - po odsianiu

rzeczy niepewnych, pozostaje właściwie tylko jedna możliwość - ten obraz

przedstawia "Odjazd na Cyterę".

W tym obrazie alegoryczność i marzenie są głęboko przemieszane z realnością,

z prawdopodobną wizją zachowań ludzi, a przy tym dowodem wielkiego daru 

obserwacji świata (malarza), lecz nie obserwacji powierzchownej, wręcz odwrotnie... 

Z jednej strony widzę w obrazie myśl, że każdemu dana jest potencjalna 

szansa, by przeżywać rozkosze zakochania pozwalających snuć marzenia 

i nie dostrzegać trudności, nie patrzeć w przyszłość, brać to co jest, po prostu

korzystać z okazji. Temu właśnie służy mit wpleciony w tkankę pejzażu, carpe 

diem, jak powiedzielibyśmy dziś. Z drugiej strony, cóż to za wnikliwa obserwacja, 

gdyby była jednostronnie radosna...? 

W świecie realnym, nawet wówczas, gdy większość ulega chwili i korzysta 

z uciech, nie zawsze i nie wszystkim jest dane radować się, przezwyciężać 

choć na chwilę pruderię i tabu obyczaju... 

Nie wszyscy mają to szczęście, albo już mieli, a teraz, cóż, mają obowiązki... 

Przyczyna i skutek. 

W tym momencie przypomina mi się  obraz Tycjana pt., "Miłość ziemska i miłość 

niebiańska"...

Dwie kobiety, idylliczny ideał piękna, kobieta w białej sukni, amorek, 

woda i jej funkcja oddzielenia i odróżnienia mitu i prawdy - ukazania

 dwuwymiarowości idei miłości - i rozległy symboliczno - prozaiczny 

pejzaż w tle.

Spójrzmy raz jeszcze, na obraz Watteau, właściwie, na jego fragment:

Oto posąg nagiej bogini i odziana w piękną suknię postać siedząca u dołu...

Czyż nie wiąże tych prac myśl, iż personifikacja siły natury nie potrzebuje odzienia, 

ba, odziana byłaby wizytówką hipokryzji…? 
Bogini, awatar wszystkich kobiet, ucieleśnienie męskich pragnień, ideał piękna,

idea wyłuskująca z objęć codzienności - to, co w naszym życiu najbliższe natury. 

W obrazie Tycjana - woda w studni i fontannie - zarazem łączy i dzieli

przedstawienie kobiety realnej i awatara miłości - ale obie postaci są przedstawione tak, 

jak gdyby istniały naprawdę - za to u Watteau nie widzimy bogini miłości, to tylko 

stary, pożółkły, częściowo zniszczony posąg…, a jednak wisi na nim kołczan 

pełen strzał, łuk, a i wokół resztek posągu rośnie krzak róż, także symboli 

miłości - miłości w ogóle, uwzględniając fakt, iż nie ma róż bez...

Kobieta realna i u Tycjana i u Watteau jest odziana, bo nie jest w pełni wolna,

podlega skomplikowanym i wielopoziomowym regułom politycznej i obyczajowej

poprawności, społecznych współzależności, idei nadrzędnego porządku - jednak 

w sensie, jak najbardziej przyziemnym - uregulowania codzienności pod kątem 

ogólnie - społecznym. 
Niestety, nawet współcześnie, w „demokracji z ludzką twarzą”, wolność jednostki 

ogranicza wolność innych, albo i / częściej znacznie, interes oraz wola nielicznych

 "wybranych"…

Ten obraz, obraz Watteau, jest niezwykły, bowiem niesamowicie płynnie

i naturalnie łączy w sobie dwie największe inspiracje artystów - personifikacje sił

natury, symboliczne uogólnienia spraw najprostszych, a zarazem prozaiczną na

wskroś obserwację, a zarazem dowód na to, jak wielką rolę w poznaniu innych 

ludzi odgrywa skupienie na szczegółach ich zachowania, reakcji, gestów, ruchów, 

form działania i granic wolności...

Wolność i miłość - relacje między nimi często goszczą w dziełach artystów 

wszelkich mediów. Wolna miłość, czy miłość wielowymiarowa - składająca się 

tylko z uciech i ta, w której uciechy mają konsekwencje - a konsekwencje wiążą 

się z obowiązkami. Która z tych relacji pełniej oddaje sens naszych pragnień, 

a która jest..., bliższa prawdy? Miłość…, jaką by nie była, daje nam - wszystkim 

zdolnym by ją odczuwać - poczucie wolności, zazwyczaj tymczasowe, czasem 

jednak trwające do końca życia..., 

i może to jest jedyna wolność pełna, jedyna bezsprzeczna, niepodważalna, zupełnie niezależnie, czy obdarzamy nią drugiego człowieka, siebie samego 

(Narcyz zazwyczaj, choćby cały świat potępiał, siebie ocenia pozytywnie), 

lub niedościgłą ideę…

Miłość wolna od ( sztucznych i pełnych hipokryzji ) zasad, pełna, wieczna lub

przynajmniej doczesna, jest wspaniałym hasłem i ideą, ale w realnym świecie

rzadko występuje w postaci czystej, szczerej i prawdziwej, niosącej radość 

mimo upływu lat…, w rzeczywistości to rzadkie zjawisko, co innego jednak..., 

w sztuce...

Koniec.